TÜRK DEVLETLERİ TEŞKİLÂTI

Alkışlıyorum! Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi, sekizinci zirve toplantısında ismini değiştirdi ve Türk Devletleri Teşkilâtı olarak adlandırıldı. Bu yeni adı hayırlı olsun, hayırlara vesile olsun.

Sayın Cumhurbaşkanı’nın zirvedeki konuşmasını da alkışlıyorum. Kendisinden çok uzun zamandır, geçtiği her mikrofonda sert, öfkeli seçim meydanı gürlemeleri duymaktan yorgun düşmüştük; özlemiş olduğumuz bütünleştirici, yapıcı, kucaklayıcı bir konuşmaydı. “Dilde, fikirde, işte birlik” idealimizi canlandırdı.

Zirvenin ardından 121 maddelik bir bildiri yayınlandı. “Türk Devletleri Teşkilâtı Devlet Başkanları, Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi Kurulmasına dair Nahçıvan Anlaşması’nın amaç ve ilkeleri doğrultusunda ve Türk dili konuşan halkların ortak tarih, dil, kültür, gelenek ve değerlerine dayalı işbirliği ve dayanışmayı derinleştirme ve genişletme konusundaki taahhütlerini yineleyerek;” diye başlayan bildiri 6 bölüme ayrılmış:

1- Siyasi konular, dış politika ve güvenlik konularında i̇şbi̇rli̇ği̇

2-Ekonomik ve sektörel işbirliği

3-Halklararası işbirliği

4-Türk Dünyası’nda kurumsal işbirliği

5-Üçüncü taraflarla işbirliği

6-Teşkilât konuları

Her bölümde ciddî, beklenen, özlenen konulara el atılmış. Beni en çok ilgilendiren üçüncü bölüm oldu. O da halkların işbirliği. Bu bölüm ortak medya faaliyetleri, ortak belgeseller, filmler, edebiyat ödülleri, eğitim programları, öğrenci değişimleri, “Ortak Türk Tarihi”, “Türk Dünyası Coğrafyası” ve “Ortak Türk Edebiyatı” ders kitaplarının hazırlanması ve benzeri konulardaki sanat ve kültür çalışmalarına ayrılmış. Fakat illâ ki, alfabe birliği. Türk devletleri Latin alfabesinde birleşmelidir.

1992 yılının mart ayında New York’ta Birleşmiş Milletler Genel Kurul salonunda bağımsızlığını kazanan 5 Türk devletinin BM’ye kabul merasimini takip ederken, o tarifi güç heyecan anlarında kurduğum hayallerin gerçekleşebileceğine inanmak istiyorum. Bütün bu yazılanların akâmete uğramamasını, kâğıtlar üzerinde kalmamasını, siyasetin ayak oyunlarına karışmamasını diliyorum.

Elbette Türk dili konuşan ülkeler, bu zirveye katılan ülkelerle sınırlı değil. Avrupa’nın ortasında küçücük de olsa, bizim gibi Anadolu Türkçesi konuşan bir Gagavuzya var. Çin zulmü altında Doğu Türkistan var. Rusya Federasyonu içinde birçok özerk Türk bölgeleri var. Bunlarla da ilgilenilmesi, toplantılara gözlemci göndermelerinin, bazı faaliyetlere katılmalarının sağlanması, “unutulmamaları” şarttır. Yine bu teşkilâtta görmeyi arzuladığımız KKTC var ki bildirinin 7’nci maddesinde bir davet gerçekleşeceği anlaşılıyor.

121 maddelik bildirinin son cümlesi şöyle: “12 Kasım 2021’de İstanbul'da Azerbaycan, Kazakça, Kırgızca, Türkçe ve Özbekçe dillerinde imzalanmıştır.” Bu cümlede bir yanlışlık görmüyor musunuz? “Türk Dili Konuşan Ülkeler…” demişiz. O halde bu Kazakça, Özbekçe, Kırgızca isimlendirmeleri nedir? Azerbaycan’a gittim, zaten hiç problemsiz konuşup anlaştım. Özbekistan’a gittim, çok az problemli anlaştım. Kazakistan ve Kırgızistan’a gittim, tam anlaşma sağlamak için iki aya ihtiyacım olduğunu düşündüm. Öyleyse? Bu millettaş devletlerimizin başka diller konuştuğunu iddia etmek de nedir? Bence doğru cümle şöyle olmalıydı: “12 Kasım 2021’de İstanbul’da Türkiye Türkçesi, Azerbaycan, Kazak, Kırgız ve Özbek Türkçelerinde imzalanmıştır.”

Zirvenin sonunda Azerbaycan devlet başkanı Aliyev’e cumhurbaşkanımız tarafından bir nişan verildi. Turkuaz renkli kurdelesi ile altın renkli (veya altın) bir nişan. Takdim töreninin videosunu seyrettim ama nişânın üzerindeki yazı videoda okunmuyor. Medyada fotoğrafı çıktı, üzerindeki yazı İngilizce: “Supreme order of Turkic World.” Yani “Türk Dünyasının Yüce Nişanı” medyadaki haberlere ihtiyatla bakmayı alışkanlık edindiğim için soruyorum: Aliyev’e takdim edilen Türk Devletleri nişanı gerçekten İngilizce mi yazılı? Öyleyse neden? Nasıl bir düşünce sonucu? Bir sebep söyleyin! Kimin fikri bu? Bildiri metninde defalarca “Türk Dili Konuşan Ülkeler” ibaresi geçiyor. Defalarca… Zaten teşkilâtın önceki adı da böyle idi. Şimdi bu birliğin takdim ettiği, edeceği nişanlar İngilizce yazılı olursa yakışık alır mı? Bu vaziyet, Türk Devletleri Teşkilâtı adına utanç değil midir? Sayın Cumhurbaşkanımız 2021 Yunus Emre ve Türkçe Yılı açılışında yaptığı o güzel konuşmayı hatırlamıyor mu? Her şey lâfta mı kalacak?

Son haberlere bakılırsa, korkarım nişan gerçekten İngilizce yazılı. Bunun sebebini lütfen bir yetkili açıklasın ve bu vahim hatadan, ayıptan dönülsün! Türk dili konuşan ülkeler deyin, Türk Devletleri Teşkilâtı deyin; dilde, fikirde, işte birlik deyin sonra da ihdas ettiğiniz nişanın üzerine İngilizce yazın! Olmaz! Olmaz!