TEOG kalktı, yaşasın yeni sınav!

Cumhurbaşkanımız “Biz TEOG’la mı liselere yerleştirildik. Bu saçmalığa son verilsin, TEOG kaldırılsın.” dedi. Ertesi gün Başbakanımız “TEOG kaldırılacak” dedi. İki gün sonra da Milli Eğitim Bakanımız “TEOG kaldırılıyor, çalışmalar başlatıldı, liselere adrese dayalı yerleştirme yapılacak.” dedi. Bütün bunlar 2017-2018 öğretim yılı başında üç dört gün içinde oldu.

Liselere giriş sisteminin son 10 yıllık serüveni

Anadolu Liseleri iyi lisan bilen insan ihtiyacını, Fen Liseleri fen alanında uzman ihtiyacını ve Sosyal Bilimler Liseleri sosyal bilimler alanında uzman ihtiyacını karşılamak üzere kurulmuştur. Bu okullara kuruldukları günden itibaren özel seçme sınavıyla öğrenci alınmıştır. Sırasıyla Anadolu Liseleri Giriş Sınavı, LGS (Liselere Giriş Sınavı), OKS (Orta Öğretim Kurumları Sınavı), SBS (Seviye Belirleme Sınavı) ve son olarak TEOG (Temel Öğretimden Orta Öğretime Geçiş Sınavı) ile öğrenci seçilmiştir. Bu sınavların son üçü (OKS, SBS ve TEOG) AKP iktidarı döneminde üç ayrı bakan tarafından değiştirilmiştir. Her değişiklikte bu merkezi sınav daha düşük profile çekilmiştir. Her değişiklikten sonra okulların akademik başarısı düşmüştür.

Ben başından itibaren TEOG’un kaldırılmasının, özellikli ve başarılı okulları sıradanlaştıracağı ve başarılı öğrencileri ise, her konuda pozitif ayrımcılık yapılan İmam Hatip Liselerine yönlendirmeyi amaçladığını düşünüyordum. Çünkü 2017 yılı üniversite giriş sınavlarında İmam Hatip Liselerinin üniversiteye mezunlarını yerleştirme oranı yüzde 18’de kalmıştı. Bunların çoğu da İlahiyat Fakültelerine yerleşmişlerdi. 2016-2017 öğretim yılı birinci döneminde yapılan TEOG sınavında, öğrenciler başka okullarda, diğer okulların öğretmenlerince sınava tabi tutulmuş ve başarısız olmuşlardır. Bunun üzerine ikinci dönem TEOG sınavında, öğrenciler kendi okullarında, kendi öğretmenlerinin nezaretinde sınava girmiş ve ilk defa bu sınavlarda 17 bin Türkiye birincisi çıkmıştır. Zaten TEOG sınavı bu uygulamayla bütün güvenilirliğini ve objektifliğini kaybetmiştir.

TEOG sınavının kaldırılması ve ortaokul mezunlarının liselere ilgi ve yeteneklerine göre sınavsız yönelebilmesi için; eğitimde fiziki mekan, öğretmen ve araç-gereç, ekipman konularında imkan ve fırsat eşitliğinin, yeterli rehberlik sisteminin, objektif ölçme-değerlendirme sisteminin ve performans ölçümünün olması gerekiyordu. Öğrencilerin zekâ, ilgi, bilgi ve beceri aynı olmadığı için, bu durumda bile bir seviye belirleme sınavının yapılması kaçınılmazdı. Vasat öğrencilerin ise, yeniden açılacak genel liselere adrese dayalı yerleştirilmesi en doğru karar olacaktı. Ortaöğretimde yapılan en büyük yanlış, bütün genel liselerin 2013-2014 öğretim yılında Anadolu Lisesine dönüştürülmesidir. Bu yüzden yüz binlerce öğrenci örgün eğitimin dışına çıkarak Açık Öğretim Lisesi’ne gitmek zorunda kalmışlardır.

TEOG’un yerine ne önerdik?

Biz eğitimciler olarak; Milli Eğitim Bakanlığı’nın TEOG’u kaldırma kararını destekledik. Çünkü tüm ortaokul mezunlarını liselere yerleştirmek amacıyla bir sıralama sınavına sokmanın gerekli olmadığı görüşündeydik.

Fakat seçkin okulların bir ülke için önemli olduğuna da inanıyorduk. Her ülkedeki okulların %5’lik bir bölümü genellikle tarihi nedenler veya akademik başarıları nedeniyle  ‘seçkin okullar’dır.  Bu okullar ülkenin en iyi öğrencilerine en iyi eğitimi vererek ülkenin gelecekteki liderlerini yetiştirirler. Kanımızca ülkemizdeki seçkin devlet okulları; akademik başarısı yüksek Fen Liseleri, Sosyal Bilimler Liseleri, Anadolu Liseleri, Anadolu İmam Hatip Liseleri ve sayıları 15-20’yi geçmeyen tarihi devlet liseleridir.

Türkiye’deki marka tarihi okullarının mezunlarının kurduğu eğitim vakıflarının kuruluşu olan ve benim de yıllardır Genel Sekreterliğini yaptığım TEVDAK (Türk Eğitim Vakıfları Dayanışma Konseyi Liseleri Derneği) olarak bu konudaki eleştirilerimizi ve önerilerimizi Bakanlığa sunduk. Önerimiz; tarihi liseler ile akademik başarısı yüksek Fen Liseleri, Sosyal Bilimler Liseleri, Anadolu Liseleri ve Anadolu İmam Hatip Liselerine, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanacak bir merkezi sınav ile öğrenci yerleştirilmesinin uygun olacağı yönünde olmuştur.

Sonucu nasıl değerlendiriyoruz?

Sonuçta sağduyu galip geldi ve Milli Eğitim Bakanlığı önce 600, daha sonra 800 liseye sınavla öğrenci alınacağını açıkladı. Bu sınava, ortaokul son sınıf öğrencilerinden isteyenlerin sadece 8. sınıf müfredatından sorumlu olarak girebileceklerini belirtti. Bu sonuç kamuoyunu nispeten rahatlattı. Geçen hafta içinde de sınavla 1367 öğrenci alacak okulların listesi ilan edildi.

Bu listeyi incelediğimizde;  Anadolu Liselerinin özellikle baypas edildiğini, başarılı öğrencilerin İmam Hatip Liseleri ile Mesleki ve Teknik Liselere yönlendirildikleri görüyoruz. Sonuçta, maalesef başlangıçtaki kuşkularım doğru çıktı. Bu durumda İmam Hatip Liseleri kanlanacak, Anadolu Liseleri kan kaybedecek. Hâlbuki bir zamanlar Türk Milli Eğitimi’nin lokomotif okulları, Anadolu Liseleriydi.

Bu okulların dağılımını incelediğimizde tablo şöyledir:

1.Listede 298 Anadolu İmam Hatip Lisesi ile 449 Mesleki ve Teknik Lisesi’nin bulunduğunu görüyoruz. Bunda, bu okulların akademik başarılarının düşük olmasının göz önünde bulundurulduğunu düşünüyorum.

2. Listede 309 Fen Lisesi ve 89 Sosyal Bilimler Lisesi yer alıyor. Bu okulların programlarının diğer okullardan farklı olması sebebiyle seçilmelerini doğru buluyorum.

3. Listede sadece 222 Anadolu Lisesi bulunuyor. Listeyi Anadolu Liseleri açısından incelediğimizde şunları görüyoruz.

- İstanbul, Ankara ve İzmir İl Milli Eğitim Müdürlüklerini isabetli seçimlerinden dolayı kutlamak gerekir. Tarihi ve başarılı olan Anadolu Liselerinin tamamına yakını seçilmiş. İstanbul ili Eyüpsultan ilçesindeki Eyüp Anadolu Lisesi de tarihi olması sebebiyle seçilebilirdi.

- Anadolu’daki bazı illerin tarihi liselerinin seçilmediği görülüyor. Denizli Lisesi, Edirne Lisesi, Kastamonu Abdurrahman Paşa Lisesi,  Van Atatürk Lisesi, Yozgat Lisesi, Zonguldak Mehmet Çelikel Lisesi gibi.

- Amasya, Bartın, Bayburt, Bilecik, Bolu, Burdur, Çanakkale, Çankırı Çorum, Erzincan, Giresun, Gümüşhane, Isparta, Kocaeli, Sakarya, Sivas, Tokat gibi il merkezlerinde hiç Anadolu Lisesi seçilmemiş.

Bu duruma göre, Sınava katılımın çok yüksek (en az 600-700 bin) olacağı görüşündeyim. Başarılı olduğunu düşünüp seçilmeyen okul yönetim ve öğretim kadroları ile öğrenci ve velilerinde büyük motivasyon kaybı olacaktır. Çözüm için mutlaka, bu listede yer almayan Anadolu Liselerinin çoğunun derhal genel liseye dönüştürülerek öğrenci kontenjanlarının arttırılması gerekmektedir. Bu yapılmadığı takdirde istediği okula yerleşemeyen öğrenci, ya İmam Hatip Lisesine gidecek, imkânı varsa özel okula girecek ya da Açık Öğretim Lisesi’ne (Yaygın Eğitime) kaydolacaktır.

Yine de bu sistemin hiç sınav yapılmamasından daha iyi olduğunu düşünüyorum. TEOG kalktı, yaşasın yeni sınav!